Annalen

Afgelopen vakantie las ik her en der in bundels van Franstalige dichters. De beste manier om een dichter in een vreemde taal te doorgronden is voor mij nog altijd om minstens één tekst te vertalen. Ik heb daarbij geen enkele pretentie van literair vertalen. Goed literair vertalen is verschrikkelijk moeilijk en een in Nederland, in ieder geval financieel, ondergewaardeerde discipline.

De vierde in deze serie is Henri Michaux, Annales, uit: Épreuves, exorcismes 1940-1944, Gallimard, 1946






Annalen

 Toen begon de grote oorlog van de stand-
beelden. Het was in het jaar van het vuurpaard
en er werden grote offers gebracht. Jong noch oud
kon zijn leven niet geven. Het moest geofferd.
 Voor het standbeeld, voor het onbeweeglijk standbeeld.
 Vuurvolken verpletterden eikenvolken.
 Pijlvolken verpletterden haklanden.
 De wereld was één groot spasme. Het waren de
jaren waarin zij hun leven moesten leven.

Vrij naar H. Michaux, Annales, uit: Épreuves, exorcismes 1940-1944, Gallimard, 1946.

© (voor deze NL tekst) Nanne Nauta

Het programma in een paar eeuwen

Afgelopen vakantie las ik her en der in bundels van Franstalige dichters. De beste manier om een dichter in een vreemde taal te doorgronden is voor mij nog altijd om minstens één tekst te vertalen. Ik heb daarbij geen enkele pretentie van literair vertalen. Goed literair vertalen is verschrikkelijk moeilijk en een in Nederland, in ieder geval financieel, ondergewaardeerde discipline.

Van Armand Robin vertaalde ik een tweede gedicht, le programme en quelques siècles, uit: Le monde d’une voix, Gallimard, 1968.







Het programma in een paar eeuwen
(Vrij naar A. Robin, le programme en quelques siècles)

We nemen het Geloof weg
In naam van het Licht,
Dan nemen we het licht weg.

We nemen de Ziel weg
In naam van de Rede,
Dan nemen we de rede weg.

We nemen de Goedheid weg
In naam van het Recht,
Dan nemen we het recht weg.

We nemen de Liefde weg
In naam van de Saamhorigheid,
Dan nemen we de saamhorigheid weg.

We nemen de Geest van de Waarheid weg
In naam van de kritische Geest,
Dan nemen we de kritische geest weg.

We nemen de Betekenis van het Woord weg,
In naam van de Betekenis van de woorden,
Dan nemen we de betekenis van de woorden weg.

We nemen het Sublieme weg
In naam van de Kunst,
Dan nemen we de kunst weg.

We nemen het Geschrevene weg
In naam van de Commentaren,
Dan nemen we de commentaren weg.

We nemen het Heilige weg
In naam van het Verstand,
Dan nemen we het verstand weg.

We nemen de Profeet weg
In naam van de Dichter,
Dan nemen we de dichter weg.

We nemen de Geest weg
In naam van de Materie,
Dan nemen we de materie weg.

IN NAAM VAN NIETS NEMEN WE DE MENS WEG;

WE NEMEN DE NAAM VAN DE MENS WEG;

ER ZULLEN GEEN NAMEN MEER ZIJN.

WE ZIJN ER.

© (voor deze NL tekst) Nanne Nauta

Nieuws van de was

Afgelopen vakantie las ik her en der in bundels van Franse dichters. De beste manier om een dichter in een vreemde taal te doorgronden is voor mij nog altijd om minstens één tekst te vertalen. Ik heb daarbij geen enkele pretentie van literair vertalen. Goed literair vertalen is verschrikkelijk moeilijk en een in Nederland, in ieder geval financieel, ondergewaardeerde discipline.

De derde in deze serie is Ludovic Janvier, Nouvelles du linge, uit: La mer à boire, Gallimard, 1987.








Nieuws van de was
(Vrij naar L. Janvier)

Met dorst heb ik mijn was gespoeld en heb ik ‘m uitgewrongen
wat heb ik er na gedaan ik heb ‘m opgehangen

helemaal uit op het land alles tegen de geur
van het staande hooi wit zoals de kleur

van heldere rijmen aangeboden aan de windvlagen
fijn als zeef en opeengepakt als wan

ik bekijk het met liefde elke keer als
hij zich volzuigt met lucht ben ik het

dwars aangelijnd water dat vliegt
de frisheid van de was heeft het woord genomen

© (voor deze NL tekst) Nanne Nauta

Over de begijnen

Afgelopen vakantie las ik her en der in bundels van Franstalige dichters. De beste manier om een dichter in een vreemde taal te doorgronden is voor mij nog altijd om minstens één tekst te vertalen. Ik heb daarbij geen enkele pretentie van literair vertalen. Goed literair vertalen is verschrikkelijk moeilijk en een in Nederland, in ieder geval financieel, ondergewaardeerde discipline.

De tweede in deze serie is Rutebeuf, Le Dit des beguines, uit: Poèmes de l’infortune, Gallimard, 1986.






Over de begijnen
(Vrij naar Rutebeuf)

I
In alles wat een begijn zegt
hoor je beter niets dan goed
want alles wat zij doet
is volgens haar geloof niet slecht
haar woorden zijn voorspellend
als zij lacht, is ze welopgevoed
als zij huilt, is ze devoot
als zij slaapt, is ze bezeten
als zij droomt, heeft ze een visoen
als zij liegt, geloof haar niet

II
Als een begijn gaat trouwen
dan moest het ook zo zijn
de beloftes die zij deed
waren echt niet voor altijd
het ene jaar huilt en bidt ze
het andere huwt ze een baron
nu eens is ze Martha, dan weer Marie
nu eens de kuise, dan weer de bruid
maar zeg er niets dan goeds van
de koning zou het niet verdragen



© (voor deze NL tekst) Nanne Nauta

Dansje voor de Zeeuwen

Afgelopen vakantie las ik her en der in bundels van Franstalige dichters. De beste manier om een dichter in een vreemde taal te doorgronden is voor mij nog altijd om minstens één tekst te vertalen. Ik heb daarbij geen enkele pretentie van literair vertalen. Goed literair vertalen is verschrikkelijk moeilijk en een in Nederland, in ieder geval financieel, ondergewaardeerde discipline.

De eerste in deze serie is Armand Robin, Air de ronde pour Breton, uit: Ma vie sans moi, Gallimard, 1940.







Dansje voor de Zeeuwen
(vrij naar een tekst van A. Robin)

Bij Katrien viel laatste zomer
Uit haar mond haar laatste tand.
Tralala, wat een drama!
Tralala, dans maar hand in hand!

Het oudje heeft drie weken lang
Liggen janken, geheel onthand.
Tralala, wat een drama!
Tralala, dans maar hand in hand!

“Geen tand om appeltjes te bijten!”
“Brood happen kan niet zonder tand!”
Tralala, wat een drama!
Tralala, dans maar hand in hand!

Toen kwam daar lieve Clementien
Die zei tegen haar heel charmant:
Tralala, wat een drama!
Tralala, dans maar hand in hand!

“Katrien, nu kan je altijd dansen!”
“Want dansen kan je zonder tand!”
Tralala, wat een drama!
Tralala, dans maar hand in hand!

© (voor deze NL tekst) Nanne Nauta

Literaire meesters: Slauerhoff bij de SLAU

In het najaar wordt in Utrecht voor de derde keer Literaire Meesters georganiseerd. Na Pessoa en Lorca, staat nu Slauerhoff centraal. Zie hier voor het programma.

Zelf schreef ik ooit deze variant op zijn bekendste gedicht:


Onwel? Zing de O!

Olloon on moon godochton kon ok wonon,
Nooot vond ok orgons ondors ondordok;
Voor do oogon hoord govooldo ok nooot oon zwok,
Oon tont word door do stormwond moogonomon.

Olloon on moon godochton kon ok wonon.
Zolong ok woot dot ok on woldornos,
On stoppon, stod on wood dot ondorkomon
Kon vondon, doort moo goon bokommornos.

Hot zol long doron, moor do tood zol komon
Dot vóór do nocht moo do oodo krocht ontbrookt
On tovorgoofs om zochto woordon smookt,
Woormoo ‘k woloor kon boowon, on do oordo
Moo borgon moot on ok moo noorboog noor do
Plok woor moon grof on ’t donkor oponbrookt.

J. Slooorhoff

uit: Het Eerste Huis, Sonnetten uit Utrecht, Nanne Nauta, uitgeverij crU, 1999

I.M. Gerrit Komrij

I.M. Gerrit Komrij (1944 – 2012)

Je bent een nar, een dichter en een poot.
Je zegt me dat je Gerrit Komrij heet.
Je klopt aan bij de poorten van de dood,
je zegt: ‘Ha Petrus, de naam is Kwamreed.’

©2012, Nanne Nauta

Turing

Op 23 juni 2012 was het 100 jaar geleden dat Turing werd geboren. Ter gelegenheid daarvan, voor u uit de onlangs bij uitgeverij De Contrabas verschenen bundel Terzinen, bijgaand gedicht:


Turing - III

Een belangrijk resultaat is dat
het onmogelijk is om te zeggen
of een gedicht dat geschreven is

in een volledige taal een keer
ophoudt, of dat het oneindig blijft
doorgaan. Methodes die ervoor zorgen

dat je er zeker van kunt zijn dat
een gedicht stopt, zoals het gedicht
stoppen, leiden tot incompleetheid.

©2012, Nanne Nauta

Het Emmaus Manifest

Het Emmaus Manifest

Je weet dat X weer iets aan je geeft.
Je voelt dan diep dat jij alleen genade krijgt van X,
en, ik mag het weten, X heeft het gegeven.


Ontslag.










Nu.

©2012, Nanne Nauta

P.S. Leest allen Samplekanon, met alles over dit manifest en andere manifesten van Nanne Nauta.

Tekstverwerking 4

Tekstverwerking 3

Voor Ebbe die haar scheenbeen brak

Mijn overbuurmeisje heeft haar scheenbeen gebroken met skiën en zit nu in het gips.

Voor Ebbe die haar scheenbeen brak

Wat eerst een heel been scheen,
bestaat nu uit twee delen
die, hoop ik, zullen helen
tot weer één heel scheenbeen.

©2012, Nanne Nauta

Beterlezen

Eind 2011/begin 2012 was ik net even iets meer ziek dan anders. In ieder geval voldoende ziek om van belangstellenden uit mijn omgeving boeken en boekenbonnen cadeau te krijgen. De boeken zijn in mijn geval veelal poëziebundels en bonnen zijn door mij ook gebruikt om gedichtenverzamelingen aan te schaffen. Daardoor en door de extra tijd die ik daarvoor had, heb ik voor mijn doen veel titels met veel aandacht door geakkerd, dit is de lijst:

• Nachoem Wijnberg, Als ik als eerste aankom
• Patty Scholten, De ziel is een pannenkoek
• Jan Lauwereyns, Hemelsblauw
• Sylvia Hubers, God gaf ons apparaten
• Peter Knipmeijer, Listeria
• Joris Miedema, Oogtheater
• Leo Herberghs, Hij, de langzaamste
• Mark van der Schaaf, Een enkel groen blad, de olie van pelikanen
• Jabik Veenbaas, Om de zee te bewaren
• Hertha Müller, De rokkenjager en diens bijdehante tante
• Toyo Shibata, Geef de moed niet op
• Nanne Nauta, Terzinen

en nog een drietal bloemlezingen, die ik hier verder buiten beschouwing laat.

Heel veel ga ik u er hier over niet vertellen, ik beperk met tot het volgende lijstje:

• Beste bundel is van Nachoem Wijnberg
• Beste gedicht is van (ahum) Nanne Nauta
• Beste regel is van Peter Knipmeijer

Of u dat ook vindt? Tja, dat kunt u ook beoordelen, als u het werk van bijvoorbeeld van der Schaaf, Knipmeijer en Nauta bij de uitgever bestelt.

Ik heb (of is het 'ben'?) in ieder geval lekker betergelezen.

Experimenteel

In de afgelopen periode is weer de discussie gevoerd rond poëzie en de bijvoeglijke naamwoorden experimenteel, (on)herkenbaar, (on)toegankelijk en (on)begrijpelijk. Ik zeg ‘weer’ want dit is een discussie die al ‘eeuwen’ met een zekere regelmaat opbloeit. De bijvoeglijke naamwoorden kunnen anders zijn afhankelijk van het tijdsgewricht, zo komen academisch,  relevant, maatschappelijk betrokken ook voor, maar dat is niet heel wezenlijk voor het fenomeen. Het wederkeren doet vermoeden dat de discussie geen bevredigend slot gekregen heeft tot nu toe. Dat klopt en dat is trouwens helemaal niet erg, tenminste dat vind ik, want elke keer dat de discussie gevoerd wordt, hebben deelnemers, actief of passief, de kans hun wereldbeeld over poëzie aan te scherpen. Pure winst lijkt me voor iedereen.

Dit keer startte de cyclus met een artikel van stadsgenoot Ingmar Heytze (alhier te lezen). Ingmar pleit in dit toegankelijke stuk voor herkenbare poëzie en eindigt met een rij dichtersnamen waarvan hij hoopt dat ze de komende jaren de VSB-poëzieprijs zullen winnen als het aan hem ligt. De namen zijn van dichters met herkenbare poëzie. De discussie volgde verder via diverse media het bekende patroon: er komen reacties, aanscherpingen van diverse kanten van de definities met voorbeelden gevolgd door het onvermijdelijke: in de verzameling van alle gedichten c.q. dichters zit altijd wel een geval dat de definities ondermijnt. En dan dooft de discussie voor een tijdje.

Aangezien het artikel kort voor de uitreiking van de VSB-poëzieprijs verscheen, was het uitkijken naar wie er dit jaar zou winnen. Uit de hooghe hoed van de jury kwam de naam Jan Lauwereyns tevoorschijn met de bundel Hemelsblauw. Op verschillende fora werd hiervan bericht gedaan met de term experimenteel in de (sub)titel (zie bijvoorbeeld hier). Leuk, dacht ik, experimenteel. Voor mij een reden, ik zal het niet ontkennen, om naar de boekhandel te lopen en de bundel aan te schaffen en te lezen.

Ik zal het maar meteen eerlijk bekennen, ik was nogal teleurgesteld. Niet zozeer dat de poëzie niet prijzenswaardig is, maar experimenteel? De bundel bestaat uit verschillende onderdelen die, vind ik, niet per se veel met elkaar te maken. Er zijn toegankelijke, begrijpelijke delen en er zijn delen die wat lastiger zijn om in één keer makkelijk te lezen. Het lastige bestaat uit verstoorde grammatica, vooral bestaand uit weglatingen en tekstverplaatsingen over de pagina(‘s) heen. Recensenten gebruiken dan vaak terminologie als ‘de grammatica kapot maken om een nieuwe te creëren’. Maar goed, het zijn experimenten die ik qua datering de jaren zestig, zeventig van de vorige eeuw mee zou willen geven. Voor wat dat betreft niet echt boeiend en ik had weer eens aan den lijve het relatieve van begrippen als experimenteel ondervonden.

Dit overdacht ik bij mij zelven, op een miezerige morgen, toen ik op bezoek ging bij mijn neef van drieëntwintig, HBO opgeleid. Ik vertelde hem van de komst van mijn nieuwe bundel Terzinen die binnenkort verschijnt bij uitgeverij De Contrabas. Ik legde hem uit de dat de bundel experimentele poëzie zou bevatten dit in tegenstelling tot mijn vorige bundel. Hij liet mij ‘bouche bée’ achter met zijn antwoord: “Ik vind alle poëzie experimenteel en onbegrijpelijk”.

©2012, Nanne Nauta

Tekstverwerking 2

Tekstverwerking 1

Dirkje Kuik

Het museum voor Dirkje Kuik te Utrecht had geld nodig. Ter ondersteuning werden haar gedichten voorgelezen door vooral dichters en schrijvers. Lees/zie mijn bijdrage hier maar vergeet vooral vooral niet de andere bijdrages te bekijken op youtube. De actie heeft helaas niet voldoende aandacht en geld gegenereerd. Het museum is gesloten.

In de Volkskrant

Eind november 2011 stond bijgaand interview in de Volkskrant:

Action Poetry Hoofdstuk 1

Het eerste hoofdstuk uit de serie Action Poetry.

Kijk hier.