Vandaag is het Pi-dag. En dit jaar is Pi-dag nog iets meer Pi dan andere jaren. Ter gelegenheid daarvan onderstaand Pi-sonnet.
Voor Jacques Bens, bedenker van het Pi-sonnet.
Pi-dag, 3-14-15
Misschien werd Caesar wel vermoord op veertien maart
en niet op vijftien. Het misdrijf, al lang verjaard,
wordt elk jaar vermeld als ware het in het heden.
Er is geen dag dat ik niet denk aan een getal.
Wie weet het nog na al die tijd, zo lang geleden,
wat is een kalender van vroeger nu nog waard,
want, met alle schrikkeltijd bij elkaar gespaard,
dan spring je gauw een dag of wat in het verleden.
Er is een dag dat ik meer denk aan een getal.
Die dag is dus vandaag, want morgen wordt vooral
de brute daad gevierd van ontevreden heren
met buffetten, salades en heel veel gebral.
Wij eten vandaag worteltaart en toverbal
om alle cijfers van het getal Pi te eren.
©2015, Nanne Nauta
Toelichting:
Het irrationeel sonnet of Pi-sonnet is een gedicht in vaste vorm met veertien regels, de structuur is gebaseerd op de cijfers van pi (vandaar het adjectief ‘irrationele’). Het is verdeeld in vijf strofen achtereenvolgens respectievelijk bestaand uit 3-1-4-1-5 verzen, de getallen die in die volgorde, de top vijf significante cijfers van pi zijn.
De twee eenregelige strofen werken als een soort refrein.
Het gedicht is gebouwd op vier rijmen A, B, C, D.
A en C zijn van hetzelfde geslacht; B en D zijn van het andere geslacht: AAB C Baab C CdCCd.
Tijdens de OULIPO-vergadering van maart 1963 heeft Jacques Bens voor het eerst de principes uiteen gezet van wat het "irrationele sonnet" zou worden. Twee jaar later bracht Bens een bundel uit bij uitgeverij Gallimard gebaseerd op deze vorm:
Jacques Bens, 41 sonnets irrationnels, Gallimard, 1965
